Szkoda całkowita w ubezpieczeniach komunikacyjnych

Należy również pamiętać, iż po zakończonym postępowaniu likwidacyjnym pozostałości pojazdu mechanicznego nadal pozostają własnością poszkodowanego. Stosownie do treści art. 3 ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2010 r., nr 11, poz. 66) czynnościami ubezpieczeniowymi są również: przejmowanie i zbywanie przedmiotów lub praw nabytych przez zakład ubezpieczeń w związku z wykonywaniem umowy ubezpieczenia lub umowy gwarancji ubezpieczeniowej.

W związku z powyższym, przepis uprawnia zakład ubezpieczeń do zbycia uszkodzonego pojazdu mechanicznego jednakże nie nakłada na niego tego obowiązku. Dlatego też, w świetle powyższego przepisu, poszkodowany może zwrócić się do zakładu ubezpieczeń o współdziałanie w zakresie sprzedaży wraku. Zakład ubezpieczeń może złożyć ofertę o przejęciu przedmiotu, jednakże nie ma takiego obowiązku. Poszkodowany może również zbyć pojazd samodzielnie.

W praktyce, często pojawiają się problemy związane ze zbywaniem pozostałości pojazdu po cenie, która została zaproponowana przez ubezpieczyciela. Przykładowo: wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym oszacowana przez zakład ubezpieczeń wynosi 4500 zł a poszkodowany ma realną możliwość zbycia wraku za kwotę 2000 zł (np. najwyższa cena uzyskana na portalu aukcyjnym w drodze licytacji). W takim stanie faktycznym, poszkodowany powinien uprzednio dokonać próby sprzedaży wraku po cenie ustalonej przez ubezpieczyciela.

Poszkodowany powinien wówczas wystawić uszkodzony pojazd np. w prasie pośredniczącej w sprzedaży pojazdów mechanicznych. Poszkodowany może również umieścić pojazd na aukcji internetowej na zwyczajowo przyjęty okres czasu (np. 10 dni) po cenie ustalonej przez ubezpieczyciela. Jeżeli poszkodowany nie dokonał zbycia po tak ustalonej cenie bądź zakład ubezpieczeń nie znajdzie nabywcy, a poszkodowany znalazłby jednak nabywcę uszkodzonego pojazdu lecz nie uzyskałby ceny oferowanej i zaakceptowanej przez ubezpieczyciela, ma on prawo przedłożenia umowy sprzedaży i żądania pokrycia różnicy między szacunkową wyceną uszkodzonego pojazdu a wartością uzyskaną w wyniku sprzedaży.

Oczywiście takie roszczenie będzie zasadne w sytuacji, gdy zgodnie z art. 6 k.c. poszkodowany przedstawi dowody, iż nie doszło do zbycia pozostałości pojazdu po cenie zaakceptowanej przez ubezpieczyciela. Takimi dowodami mogą być np. ogłoszenie w prasie lub portalu internetowym ,na które sprzedający nie otrzymał żadnej oferty kupna lub otrzymał ale po cenie niższej niż ustalonej przez ubezpieczyciela.

Ubezpieczenie autocasco

Ubezpieczenie autocasco, inaczej zwane ubezpieczeniem pojazdów lądowych od utraty, zniszczeń i uszkodzeń ma charakter dobrowolny, a konsument zawierając z zakładem ubezpieczeń umowę jednocześnie akceptuje i przystępuje do treści wzorca umownego (ogólnych warunkach ubezpieczeń zwanych dalej: o.w.u.), który to m.in. reguluje zakres ochrony, zasady ustalania świadczenia oraz prawa i obowiązki stron umowy ubezpieczenia.

W praktyce, w przeważającej treści o.w.u. autocasco próg opłacalności naprawy czyli tzw. szkoda całkowita, określony jest na poziomie 70%. Tym samym, jeżeli koszt naprawy przekracza 70% wartości pojazdu w stanie nieuszkodzonym to wówczas szkoda ustalana jest jako całkowita. W takich przypadkach świadczenie odszkodowawcze obliczane jest metodą dyferencyjną tj. różnica pomiędzy wartością pojazdu w stanie nieuszkodzonym a wartością pozostałości. Należy pamiętać, iż w umowach ubezpieczenia autocasco postępowanie likwidacyjne prowadzone jest w oparciu o reguły i zasady określone w treści o.w.u. Na marginesie należy dodać, iż niektóre zakłady ubezpieczeń w treści o.w.u. definiują szkodę całkowitą również jako kradzież pojazdu.

W toku likwidacji szkody całkowitej z ubezpieczenia autocasco, ubezpieczający nie jest pozbawiony możliwości podważenia ustaleń dokonanych przez zakład ubezpieczeń. Jeżeli w ocenie ubezpieczającego doszło do zaniżenia wartości pojazdu w stanie nieuszkodzonym, zawyżenia wartości pozostałości, czy też nieprawidłowego oszacowania kosztów naprawy to wówczas, ubezpieczający może wnieść odwołanie od stanowiska zakładu ubezpieczeń i jako dowód przedstawić własną wycenę (np. sporządzoną przez niezależnego rzeczoznawcę).

Jeżeli na skutek przedstawionej opinii (która stanowi dowód z dokumentu prywatnego) zostanie wykazane, iż ubezpieczyciel nieprawidłowo oszacował jedną z powyższych wartości to wówczas, koszt tej wyceny powinien podlegać refundacji przez zakład ubezpieczeń. W takim przypadku należy uznać ten koszt za celowy i uzasadniony. Podstawą prawną roszczenia ubezpieczającego wówczas będzie przepis art. 471 k.c.. Norma ta stanowi, iż dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W sytuacji, gdy wierzyciel (ubezpieczający) jest wstanie wykazać, iż wycena została sporządzona nieprawidłowo to wówczas można mówić o nienależytym wykonaniu umowy ubezpieczenia autocasco przez dłużnika (zakład ubezpieczeń). Koszt zlecenia sporządzenia wyceny przez rzeczoznawcę stanowi wtedy szkodę majątkową powstałą w majątku ubezpieczającego i pozostaje w adekwatnym związku przyczynowo-skutkowym z faktem nienależytego wykonania umowy ubezpieczenia autocasco. Innymi słowy, gdyby ubezpieczyciel dokonał prawidłowej wyceny to ubezpieczający nie musiałby ponosić dodatkowych kosztów w celu weryfikacji ustaleń poczynionych w toku likwidacji szkody.

Rzecznik Ubezpieczonych pragnie zwrócić uwagę Państwu, że pomimo, iż zasady ustalania świadczenia za szkodę całkowitą przy ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych są jednolite to przy zawieraniu umowy ubezpieczenia autocasco należy dokładnie wyjaśnić z pośrednikiem bądź pracownikiem zakładu ubezpieczeń kwestie związane z pojęciem szkody całkowitej oraz zasadami ustalania świadczenia w sytuacji wystąpienia tzw. szkody całkowitej. Dlatego też, przed zawarciem umowy warto uzyskać informację o procentowym progu opłacalności naprawy oraz sposobie ustalania odszkodowania za szkodę całkowitą. Niezwykle istotne jest również zapoznanie się z treścią o.w.u. i przeprowadzenie dokładnej analizy ich zapisów. Pomoże to podnieść Państwa poziom wiedzy dotyczący zawartej umowy ubezpieczenia i pozwoli uniknąć ewentualnych nieprawidłowości, zaskakujących sytuacji i rozczarowań występujących w toku likwidacji szkody.

W przypadku, gdyby Państwa problem wymagał szerszego wyjaśnienia zapraszamy do skorzystania z porad ekspertów udzielanych podczas dyżurów telefonicznych. Dyżury te odbywają się od poniedziałku do piątku pod numerem telefonu: 22 333-73-28 w godzinach 8.00 - 16.00 oraz 17.00 - 19.00.

Pragniemy poinformować, iż Rzecznik Ubezpieczonych prowadzi stałą kwerendę wyroków sądowych a także bazę orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych w przedmiocie zagadnienia szkody całkowitej oraz wypłaty świadczenia odszkodowawczego ustalanego metodą dyferencyjną z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Treść tych orzeczeń znajdą Państwo w naszej Bazie Orzecznictwa Sądowego.

Mateusz Kościelniak
specjalista w Biurze Rzecznika Ubezpieczonych





Źródło: serwis internetowy Rzecznika Ubezpieczonych