Żądanie przez zakład ubezpieczeń faktur za części użyte do naprawy auta

Odnosząc się do zagadnienia żądania przez zakłady ubezpieczeń faktur źródłowych za zakup przez warsztat części zamiennych użytych do naprawy przekazujemy poniższe wyjaśnienia, które mają na celu w sposób przystępny wyjaśnić przedmiotową problematykę.

Należy zauważyć, iż do Biura Rzecznika Ubezpieczonych wpływa wiele skarg dotyczących tego problemu. Skargi te napływały zarówno ze strony poszkodowanych, jak i przedstawicieli warsztatów naprawczych. Jak się wydaje, żądanie przez zakłady ubezpieczeń od warsztatów naprawczych  faktur za zakup części użytych do naprawy wynika w głównej mierze ze z góry przyjętego założenia o nieuczciwych działaniach zarówno właścicieli zakładów naprawczych, jak i poszkodowanych zlecających naprawę. Bezspornym jest fakt, iż takie działania mają miejsce, jednak nieuprawnione i krzywdzące jest  stosowanie tego założenia w odniesieniu do każdego przypadku.

Przede wszystkim zwracamy uwagę, że zakres żądanych przez zakład ubezpieczeń dokumentów nie jest nieograniczony. Ubezpieczyciel, domagając się jakiegokolwiek dokumentu, powinien móc wykazać, iż jego żądanie jest niezbędne do dalszego prowadzenia postępowania. Wskazuje się, że skoro na zakładzie ubezpieczeń ciąży obowiązek przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, a roszczący ma ograniczone obowiązki dowodowe, ubezpieczyciel nie powinien żądać dokumentów, które może pozyskać samodzielnie (np. notatki policji). Za niedopuszczalne należy również uznać żądanie dokumentów, których uzyskanie wiązałoby się z nadmiernymi trudnościami dla zgłaszającego roszczenie.

W przypadku ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, osoba objęta ubezpieczeniem obowiązkowym, uczestnicząca w zdarzeniu nim objętym, jest obowiązana m.in. do niezwłocznego powiadomienia o zdarzeniu zakładu ubezpieczeń, udzielając mu niezbędnych wyjaśnień i przekazując posiadane informacje. Przepis wyraźnie więc wskazuje, że omawiany obowiązek dotyczy jedynie tych informacji, które znajdują się w posiadaniu danej osoby.

Możliwość zastosowania sankcji polegającej na ograniczeniu odszkodowania wypłacanego poszkodowanemu uzależniona jest - stosownie do art. 17 ustawy - od udowodnienia przez zakład ubezpieczeń następujących faktów:

1. roszczący nie przekazał informacji, która była w jego posiadaniu;
2. uczynił to z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa;
3. miało to wpływ na ustalenie istnienia lub zakresu odpowiedzialności cywilnej, bądź też na zwiększenie rozmiarów szkody.

Wskazane warunki można odnieść do problematyki żądania faktur źródłowych. W takim przypadku ich spełnienie przez zakład ubezpieczeń jest jednak wątpliwe. Przede wszystkim faktury źródłowe nie stanowią o wykonaniu umowy zlecenia naprawy uszkodzonego pojazdu, lecz o umowie sprzedaży części zamiennych warsztatowi (np. przez hurtownię lub sklep motoryzacyjny).

Ich niedostarczenie nie ma wpływu na ustalenie istnienia lub zakresu odpowiedzialności cywilnej, ani też na zwiększenie rozmiarów szkody. Poza tym serwis naprawczy nie ma obowiązku okazywania faktur źródłowych właścicielowi pojazdu, który zlecił dokonanie naprawy. Obowiązek taki nie wynika ani z umowy, której przedmiotem jest naprawa uszkodzonego pojazdu (chyba że strony umówią się inaczej), ani też z przepisów kodeksu cywilnego.