Rzecznik Ubezpieczonych: Rozliczenie składki za niewykorzystane OC

Jeżeli nabywca nie chce korzystać z ubezpieczenia OC komunikacyjnego zbywcy może wypowiedzieć umowę ubezpieczenia, ale w ściśle oznaczonym terminie 30 dni od daty nabycia pojazdu (art. 31 ust. 1). W tym przypadku odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń ustaje po 30 dniach od daty nabycia pojazdu. W takim przypadku zbywca pojazdu może wystąpić do zakładu ubezpieczeń o zwrot części składki z tytułu niewykorzystanego okresu ochrony ubezpieczeniowej, przy czym należy przedstawić kopię dokumentu ubezpieczenia.

Zwrot składki będzie przysługiwał tylko w przypadku, gdy zakład ubezpieczeń nie wypłacił lub nie jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania za szkody objęte tą polisą (art. 41 ust. 2 ustawy). Zwrot składki przysługuje za każdy pełny miesiąc niewykorzystanego okresu ubezpieczenia (przyjmując, że składka za 1 miesiąc jest równa 1/12 składki należnej za okres 12 miesięcy).

Bez względu na moment złożenia wypowiedzenia w okresie 30 dni od daty nabycia pojazdu, umowa ubezpieczenia rozwiązuje się z upływem 30 dni od daty nabycia pojazdu (art. 31 ust. 1). Tym samym termin 30-dniowy jest terminem w którym nabywca bez względu na dokonanie wypowiedzenia posiada ochronę ubezpieczeniową z poprzedniej polisy. (art. 31 ust. 1 zdanie ostatnie).

W świetle powyższego, po stronie osób, które chcą sprzedać swój samochód rodzą się praktyczne pytania - Co robić aby nie stracić przy sprzedaży pojazdu z uwagi na to, że nie otrzymuje się od zakładu ubezpieczeń zwrotu składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia, gdy z ubezpieczenia korzysta nabywca? Jak w tej sytuacji najlepiej zabezpieczyć swoje interesy? Przede wszystkim należy pamiętać, iż sprzedając samochód wraz z ważną polisą, umożliwiamy nabywcy korzystanie z naszej polisy, z której za niewykorzystany okres nie otrzymamy zwrotu składki od zakładu ubezpieczeń.

Aby nie stracić w tej sytuacji niewykorzystanej części składki, można jej równowartość uwzględnić w trakcie rokowań z nabywcą, doliczając ją np. do ceny pojazdu.

Natomiast, gdy nabywca stwierdził, że dotychczasową umowę ubezpieczenia wypowie możemy spodziewać się zwrotu składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia od zakładu ubezpieczeń. Jednakże trzeba mieć na uwadze i to, że nabywca może deklarować w trakcie rokowań związanych z kupnem pojazdu wypowiedzenie umowy ubezpieczenia, a w praktyce tego nie zrealizować. Prawo zapewnia mu bowiem pełną swobodę wyboru sposobu postępowania w ciągu 30 dni od chwili nabycia pojazdu.

W takim wypadku celem zabezpieczenia własnego interesu warto w umowie sprzedaży pojazdu zamieszczać klauzulę, która zobowiązuje nabywcę w przypadku nie wypowiedzenia umowy, do zwrotu określonej kwoty, której wysokość odpowiada części składki za niewykorzystany przez nas okres ubezpieczenia, a którą w przypadku wypowiedzenia otrzymalibyśmy od zakładu ubezpieczeń. W przypadku sporu z tytułu rozliczenia składki tego typu klauzula umowna powinna znacznie ułatwić skuteczne dochodzenie należnej nam kwoty.

Stan prawny dotyczący umów ubezpieczenia zawartych od 11 lutego 2012 r.

W przypadku nabycia pojazdu, którego zbywca miał zawartą umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zasadą jest również, że na nowego posiadacza pojazdu przechodzą prawa i obowiązki wynikające z tej umowy (art. 31 ust. 1). Oznacza to m.in., że od momentu zakupu ponosi on odpowiedzialność za zapłatę składki oraz że umowa ubezpieczenia trwać będzie do końca okresu, na który była zawarta.

W nowym stanie prawnym wobec umowy, z której prawa i obowiązki przeszły na nabywcę, nie zadziała klauzula prolongacyjna, tzn. z chwilą rozwiązania umowy nie zostanie zawarta z mocy prawa nowa umowa na okres 12 miesięcy (art. 28) (zobacz Co to takiego „automatyczne zawarcie kolejnej umowy" czy też „klauzula prolongacyjna" w ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych?).

Nowy posiadacz pojazdu może rozwiązać umowę ubezpieczenia, z której prawa i obowiązki na niego przeszły, ze skutkiem na dzień złożenia wypowiedzenia, przy czym wypowiedzenie powinno być w formie pisemnej (tj. opatrzone własnoręcznym podpisem lub tzw. bezpiecznym podpisem elektronicznym).