Potrzeba prokonsumenckiej standaryzacji postępowań likwidacyjnych

Działania, podejmowane przez Rzecznika we wskazywanym zakresie, realizujemy na kilku płaszczyznach. W niniejszym opracowaniu skupimy się na rozszerzeniu współpracy z samorządem ubezpieczeniowym, skupionym w Polskiej Izbie Ubezpieczeń. Rzecznik, chcąc uczestniczyć w porządkowaniu praktyki likwidacyjnej w ubezpieczeniach komunikacyjnych, zachęca branżę ubezpieczeniową do prokonsumenckiego ujednolicania stosowanych procedur likwidacyjnych w ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Wydaje się bowiem, że standaryzacja procedur, stosowanych na rynku w odniesieniu do jednolitego w swoim ustawowym kształcie obowiązkowego ubezpieczenia OC komunikacyjnego, powinna być rzeczą naturalną, a jednocześnie pozytywną, wartością dla całego rynku ubezpieczeń. Rzecznik w tym celu zaproponował Izbie dokonanie wspólnej diagnozy najczęściej pojawiających się po stronie konsumentów problemów w ubezpieczeniach komunikacyjnych, głównie w ubezpieczeniach OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Ocena ta następnie służyłaby standaryzacji postępowań likwidacyjnych poprzez przyjmowanie przez zrzeszone w Izbie zakłady jednolitych standardów w ramach „Dobrych Praktyk Rynkowych". Wzorem dla tych poczynań, w ocenie Rzecznika, może być rynek bancassurance, którego przedstawiciele (Związek Banków Polskich we współpracy z Polską Izbą Ubezpieczeń) po opublikowaniu przez Rzecznika raportu nt. nieprawidłowości występujących w tym segmencie rynku przyjęto Rekomendację Dobrych Praktyk na polskim rynku bancassurance w zakresie ubezpieczeń ochronnych powiązanych z produktami bankowymi. Rzecznik zaproponował Izbie realizację omawianych prac w kilku etapach. Pierwszym z nich byłoby wskazanie i szczegółowe omówienie przez Rzecznika, z jakimi problemami spotykają się poszkodowani konsumenci usług ubezpieczeniowych. Na tym etapie Rzecznik wskazywałby, jak w ocenie Urzędu, od strony prawnej, należałoby rozwiązywać poszczególne problemy, stawiając tym samym minimalne warunki do wypracowania standardu dla konkretnego ujawniającego się w praktyce problemu, poparte zarówno poglądami doktryny, jak i bogatą linią orzecznictwa. W drugim etapie prac nad standardem zakłady ubezpieczeń we własnym zakresie przeanalizowałyby obserwowany problem, przedyskutowały możliwości wypracowania jednolitego dla niego standardu, a w efekcie, jeżeliby była taka wola, przygotowałyby projekt dobrych praktyk, przedstawiając go jednocześnie do zaopiniowania Rzecznikowi, a także innym organom. W ostatnim etapie prac nad dobrymi praktykami po przeanalizowaniu uwag, opinii i oczekiwanym przez nas ich uwzględnieniu zakłady przyjmowałyby do swoich procedur takie reguły - jednolite standardy, które byłyby stosowane w praktyce obrotu całego rynku. Jesteśmy zdania, że tym sposobem moglibyśmy wspólnie z udziałem zainteresowanych podmiotów rynkowych w poprzedzonej merytoryczną dyskusją uczynić transparentnymi i jednolitymi na rodzimym rynku procedury likwidacyjne w spornych obszarach. Oczywistym też jest, że standardy te w naszej ocenie powinny maksymalnie uwzględniać słuszne interesy osób korzystających z dobrodziejstwa ubezpieczenia tzn. wykraczałyby w swoich korzyściach ponad uprawnienia poszkodowanych określone w powszechnie obowiązujących przepisach i zapadłego na ich tle orzecznictwa.  Wyrażamy też opinię, że wpływałoby to z biegiem czasu na zdecydowaną poprawę wizerunku branży, ograniczało sytuacje sporne a tym samym liczbę skarg, postępowań sądowych, wspomagało konkurencyjność i niosło szereg innych pozytywnych skutków i korzyści dla całego rynku zarówno strony popytowej - konsumenckiej jak i podażowej - branży ubezpieczeniowej. Kompletna standaryzacja postępowania likwidacyjnego w obszarze ubezpieczenia obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów mechanicznych otworzyłaby w przyszłości możliwość dyskusji nt. wprowadzenia do polskiego prawa modelu bezpośredniej likwidacji szkód. Wydaje się jednak, że na obecnym etapie rozwoju polskiego rynku to daleka przyszłość, bowiem będąc realistami zdajemy sobie sprawę, że we wszystkich problemach obecnie toczących praktykę obrotu tego typu standardów nie da się wypracować, tym nie mniej jest szereg miejsc, gdzie przy wspólnym zaangażowaniu i dobrej woli udałoby się zdecydowanie podnieść jakość usług likwidacyjnych, świadczonych na rodzimym rynku ubezpieczeń.