Podstawowe informacje na temat obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i jego podstaw prawnych

Wypadek

Gdy dojdzie do wypadku drogowego podstawową kwestią jest więc sprawdzenie, czy sprawca posiada ubezpieczenie. Należy ustalić nazwę zakładu ubezpieczeń, spisać numer polisy, numer rejestracyjny pojazdu i dane kierującego. Jeżeli w wypadku nie było osób rannych nie ma obowiązku wzywania policji. Obaj uczestnicy kolizji mogą przygotować dokumenty, na podstawie których będzie można ubiegać się o odszkodowanie. Sprawca wypadku powinien napisać oświadczenie, w którym przyznaje się do spowodowania wypadku.

Jeżeli jest taka możliwość, warto zrobić zdjęcia uszkodzonych pojazdów zaraz po wypadku. Będzie to pomocne podczas analizowania sprawy przez zakład ubezpieczeń. Będzie to również dodatkowym dowodem zarówno okoliczności wypadku, jak również uszkodzeń, które powstały w jego wyniku. Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych uruchamiane jest wtedy, gdy poszkodowany  zgłosi się do zakładu ubezpieczeń.

Zasada ryzyka i zasada winy

Okoliczności wypadku mogą być bardzo różne - różne mogą też być zasady prawne ustalania odpowiedzialności sprawcy, a tym samym jego ubezpieczyciela. Przy określaniu zakresu odpowiedzialności zarówno zakładu ubezpieczeń, jak i posiadacza czy kierowcy pojazdu, stosuje się przepis art. 436 w zw. z art. 435 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny[1]. Zastosowanie mogą mieć dwie zasady odpowiedzialności cywilnej określone w kodeksie cywilnym: zasada ryzyka lub zasada winy. Najczęściej spotykane są przypadki, w których odpowiedzialność uczestników kolizji ustala się na zasadzie winy. Gdy dochodzi do zderzenia się pojazdów należy bowiem udowodnić, kto spowodował wypadek, a więc ustalić kto jest winny.

Zderzenie należy odróżnić od najechania pojazdu, dotyczyć może ono bowiem wyłącznie pojazdów znajdujących się w ruchu. W praktyce oznacza to, że odpowiada jeden z ubezpieczycieli lub obu (lub też tylu, ilu jest uczestników) w zależności od tego, jak ustali odpowiedzialność obecna na miejscu policja lub w postępowaniu sądowym właściwy sąd. Jeżeli zostanie uznana odpowiedzialność wszystkich uczestników zdarzenia, zakład ubezpieczeń pokrywa powstałe szkody proporcjonalnie do tego, w jakim procencie odpowiedzialność ponosi posiadacz pojazdu przez niego ubezpieczany. Osoba, która nie zawiniła, a więc poszkodowany, może wtedy ubiegać się o odszkodowanie (kwotę np. na naprawę pojazdu), jeżeli poszkodowany doznał obrażeń ciała - kwoty zadośćuczynienia (kwoty mającej zrekompensować ból i cierpienie), zwrotu kosztów leczenia, renty, zwrotu kosztów przygotowania do innego zawodu.

W sytuacji, gdy wskutek wypadku samochodowego poszkodowany poniesie śmierć, najbliżsi członkowie rodziny mogą ubiegać się o zwrot kosztów pogrzebu, rentę, odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej oraz zadośćuczynienie. Powrót do zasad ogólnych w przypadku zderzenia się pojazdów dotyczy jedynie wzajemnych roszczeń posiadaczy, a nie roszczeń poszkodowanych osób trzecich (np. pieszych czy pasażerów znajdujących się w pojazdach, a także kierowcy niebędącego posiadaczem pojazdu), te bowiem oparte są na zasadzie ryzyka. Na zasadzie winy będą również rozpatrywane roszczenia osób przewożonych z grzeczności czyli np. autostopowiczów.