Podstawowe informacje na temat obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i jego podstaw prawnych

Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie podstawowych informacji na temat obowiązkowego ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych. Z uwagi na poradnikowy charakter opracowania zawiera ono sformułowania uproszczone, które powinny być traktowane wyłącznie jako materiał edukacyjno-informacyjny kierowany do konsumentów usług ubezpieczeniowych celem zapoznania ich z konstrukcją i mechanizmami tego masowego ubezpieczenia.

Każdy właściciel pojazdu mechanicznego (a więc samochodu, motoru, ciągnika rolniczego, a nawet przyczepy) ma obowiązek zawrzeć umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC). Jest to ubezpieczenie o szczególnej wadze, chroniące przede wszystkim osoby, które mogą zostać poszkodowane wskutek wypadku spowodowanego przez taki pojazd. Zawarcie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ma taki skutek dla poszkodowanego, że może on być pewny, że zostanie dokonana rekompensata poniesionych przez niego szkód. Poszkodowany nie jest narażony na to, że sprawcy nie będzie stać na naprawienie szkody lub że wyrządzona szkoda zostanie naprawiona zbyt późno albo w ogóle nie zostanie naprawiona. Poszkodowany może dochodzić swoich roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń, którego majątek z założenia powinien być znacznie większy od majątku sprawcy szkody. Właściciel pojazdu nie otrzyma odszkodowania z własnego ubezpieczenia OC jeżeli sam spowodował wypadek. Jednocześnie, ubezpieczenie to chroni właściciela pojazdu w sposób zupełnie inny, niż osoby poszkodowane. Właściciel, w przypadku spowodowania kolizji jest bowiem zwolniony z obowiązku wypłaty odszkodowania osobom poszkodowanym i tym samym, jego majątek jest chroniony przed zmniejszeniem.

Obowiązkowe ubezpieczenie zasadniczo jest zawierane na okres 12 miesięcy. Właściciel ma obowiązek zawrzeć umowę ubezpieczenia w dniu rejestracji pojazdu, a jeżeli chce poruszać się pojazdem przed jego zarejestrowaniem w Polsce, musi zawrzeć ubezpieczenie obowiązkowe przed wprowadzeniem pojazdu na drogę publiczną. Właściciel ma obowiązek zachować ciągłość ubezpieczenia przez cały okres, kiedy pojazd pozostaje zarejestrowany nawet wtedy, gdy nie korzysta z tego pojazdu przez dłuższy czas. Nie można więc doprowadzić do tzw. luki w ubezpieczeniu, gdyż w takim przypadku właściciel pojazdu osobowego będzie obciążony karą w wysokości nawet do 500 Euro.

Zawarcie umowy

Umowę ubezpieczenia można rozwiązać wyłącznie w przypadkach określonych w ustawie - zazwyczaj, gdy dojdzie do wyrejestrowania bądź kasacji pojazdu. Jeżeli właściciel pojazdu mechanicznego, nie później niż na jeden dzień przed upływem 12 miesięcy, nie powiadomi na piśmie zakładu ubezpieczeń o wypowiedzeniu umowy ubezpieczenia, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy. Uregulowanie takie powoduje tę korzystną dla właściciela pojazdu sytuację, że jeżeli nie opłaci on składki ubezpieczeniowej na następny roczny okres ubezpieczenia w terminie, korzysta on nadal z ochrony ubezpieczeniowej gwarantowanej umową ubezpieczenia, a ewentualna osoba poszkodowana ma możliwość otrzymania odszkodowania od zakładu ubezpieczeń. Zawarcie następnej umowy nie następuje, jeżeli nie została opłacona w całości składka za mijający okres 12 miesięcy lub w przypadku cofnięcia zakładowi ubezpieczeń zezwolenia na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych albo w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu ubezpieczeń. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów mechanicznych trwa w okresie trwania umowy: rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy i zapłacenia składki ubezpieczeniowej lub jej pierwszej raty, a ustaje z chwilą rozwiązania umowy.